با توجه به تفاوت‌هایی که از نظر فیزیولوژیک بین بدن زنان و مردان وجود دارد، برخی بیماری‌ها به صورت اختصاصی در زنان دیده می‌شود. یکی از بیماری‌های شایع در زنان که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داده، اندومتریوز نام دارد.
این بیماری که باعث ایجاد درد شدید در ناحیه لگن و قاعدگی‌های بسیار دردناک می‌شود، یکی از عارضه‌هایی است که می‌تواند منجر به ناباروری در زنان، اختلال در روابط زناشویی و کاهش کیفیت زندگی شود. از این رو آشنایی با علائم و عوارض این بیماری در زنان از اهمیت زیادی برخوردار است.
در این مقاله قصد داریم با بیماری اندومتریوز آشنا شده و علائم شایع، روش‌های تشخیص و روش‌های درمان این بیماری را مورد بررسی قرار دهیم.
اندومتریوز چیست؟
اندومتریوز یک بیماری مزمن و التهابی است که در آن یک بافت شبیه به پوشش داخلی رحم (اندومتر) در خارج از رحم رشد می‌کند. این بافت می‌تواند روی تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، لگن و حتی گاهی روی روده یا مثانه تشکیل شده و رشد کند. هر ماه و همزمان با شروع قاعدگی، این بافت‌ها نیز مانند اندومتر داخل رحم دچار خونریزی می‌شوند؛ اما چون راهی برای خروج خونریزی آن‌ها وجود ندارد در نتیجه این خونریزی باعث التهاب، چسبندگی و تشکیل کیست‌های دردناک (به ویژه کیست شکلاتی تخمدان) می‌شود.
علائم شایع اندومتریوز چیست؟
در مورد بیماری اندومتریوز و علائم آن باید گفت که شدت علائم در زنان نسبت به یکدیگر متفاوت است. ممکن است بیماری در برخی از زنان بدون علامت باشد اما در برخی دیگر با دردهای ناتوان کننده همراه باشد. به طور کلی شایع‌ترین علائم اندومتریوز در زنان شامل موارد زیر می‌شود:
- درد شدید قاعدگی (دیسمنوره) یا درد بیش از حد طبیعی و اغلب غیر قابل تحمل در زمان قاعدگی
- درد هنگام رابطه جنسی (دیس‌پارونیا) ناشی از التهاب و چسبندگی لگنی
- درد مزمن لگنی حتی خارج از دوران قاعدگی
- خونریزی‌های نامنظم یا شدید، قاعدگی طولانی یا لکه‌بینی بین دوره‌ها
- مشکل در بارداری (ناباروری)
- علائم گوارشی و ادراری مانند نفخ، یبوست یا درد هنگام دفع
در صورتی که زنان هر یک از این علائم را به صورت مداوم تجربه کنند، باید در اولین فرصت به پزشک متخصص زنان مراجعه کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهند.
عوامل خطر ابتلا به اندومتریوز کدام است؟
در مورد علت اصلی بروز اندومتریوز در زنان باید گفت که این موضوع همچنان ناشناخته باقی مانده است و متخصصان از علت دقیق آن آگاهی ندارند. با این حال برخی از عوامل که در زیر به آن‌ها اشاره شده، می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را در زنان افزایش دهند:
- سابقه خانوادگی (ژنتیک)
- قاعدگی‌های زودرس و طولانی
- چرخه‌های کوتاه‌تر از ۲۷ روز
- عدم بارداری در طول زندگی
- برخی اختلالات سیستم ایمنی
چگونه اندومتریوز تشخیص داده می‌شود؟
اولین و مهم‌ترین قدم در انتخاب بهترین روش درمانی برای بیماری اندومتریوز، تشخیص آن است. امروزه راه‌های مختلفی وجود دارد که پزشک متخصص می‌تواند از آن‌ها برای تشخیص این بیماری در زنان استفاده کند.
- شرح حال و معاینه بالینی: پزشک متخصص از این طریق علائم بیمار، شدت دردها و سابقه خانوادگی را مورد بررسی قرار می‌دهد.
- سونوگرافی: یکی از روش‌های تشخیصی کاربردی است که نوع ترانس واژینال یا شکمی آن می‌تواند کیست‌های شکلاتی تخمدان (اندومتریوما) را نشان دهد.
- ام آر آی (MRI): از این روش تصویربرداری می‌توان به منظور بررسی دقیق‌تر چسبندگی‌ها و درگیری اندام لگنی استفاده کرد.
- لاپاراسکوپی تشخیصی: استاندارد طلایی تشخیص اندومتریوز است؛ در این روش با ایجاد برش کوچک در شکم، لاپاراسکوپ که مجهز به دوربین است وارد بدن شده و پزشک می‌تواند مستقیم بافت‌های اندومتریوزی را مشاهده و حتی نمونه‌برداری کند.
درمان اندومتریوز؛ از دارو تا جراحی
در خصوص درمان اندومتریوز باید به این موضوع اشاره کرد که درمان این بیماری به عوامل مختلفی از جمله شدت بیماری، سن بیمار، شدت علائم و تمایل زنان به بارداری بستگی دارد. بر این اساس روش‌های درمانی متعددی وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره شده است:
درمان دارویی
داروها توانایی درمان کامل اندومتریوز را ندارند اما می‌توانند علائم این بیماری را کنترل کنند. از جمله روش‌های دارویی در درمان این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مسکن‌ها (NSAIDs): مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن که به منظور کاهش درد تجویز می‌شوند.
- هورمون‌تراپی: در این روش از قرص‌های ضدبارداری ترکیبی، آمپول‌های پروژستین یا دستگاه IUD هورمونی و داروهای آگونیست GnRH به منظور توقف موقت قاعدگی و کوچک کردن ضایعات اندومتریوزی استفاده می‌شود. روش هورمون‌تراپی برای زنانی که قصد بارداری ندارند، بهترین گزینه محسوب می‌شود.
جراحی لاپاراسکوپی
این روش درمان اندومتریوز برای زنانی که درد شدید تجربه می‌کنند یا دچار ناباروری شده‌اند، بهترین گزینه محسوب می‌شود. جراحی لاپاراسکوپی با حداقل برش در ناحیه شکم انجام می‌شود و جراح می‌تواند ضایعات اندومتریوزی، چسبندگی‌ها و کیست‌ها را با استفاده از این روش بردارد. دوران نقاهت در این روش در مقایسه با جراحی باز کوتاه‌تر و عوارض بعد از عمل نیز کمتر است. لاپاراسکوپی روشی است که می‌توان شانس باروری در زنان را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
اندومتریوز و ناباروری
در ابتلا به بیماری اندومتریوز یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های زنان مشکل بارداری است. این بیماری با عوامل زیر می‌تواند یکی از مهم‌ترین دلایل ناباروری در زنان باشد:
- ایجاد چسبندگی در لوله‌های فالوپ
- اختلال در تخمک‌گذاری
- تغییر محیط لگنی و ایجاد التهاب
- کاهش کیفیت تخمک‌ها
اما خوشبختانه باید به این نکته اشاره کرد که راهکارهایی برای درمان ناباروری ناشی از این بیماری در زنان وجود دارد که می‌تواند شانس باروری و بچه‌دار شدن در زنان مبتلا به اندومتریوز را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. از جمله این راهکارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جراحی لاپاراسکوپی با هدف برداشتن ضایعات
- استفاده از درمان‌های کمک باروری (ART) مانند IVF یا IUI در مواردی که جراحی کافی نباشد
- حفظ باروری در زنان جوان از طریق فریز تخمک یا جنین قبل از پیشرفت بیماری
اندومتریوز یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در زنان به حساب می‌آید که می‌تواند منجر به بروز عوارض مختلف در بدن زنان شود. به همین دلیل آشنایی با علائم شایع این بیماری در زنان به منظور اقدام به موقع جهت درمان و کنترل علائم بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است. دکتر مهدیه فلاح بهترین متخصص زنان جهت درمان اندومتریوز در رشت است که می‌تواند با تکیه بر دانش، تجربه و تخصص بالای خود و با استفاده از بهترین روش‌های تشخیصی می‌تواند این بیماری را در زنان تشخیص داده و بر اساس شدت علائم و بیماری بهترین روش درمان را انتخاب کند.
جهت درمان اندومتریوز در زنان با ما در تماس باشید
راه‌های ارتباطی با دکتر مهدیه فلاح، بهترین جراح و متخصص زنان در رشت:
- شماره تماس:
- واتس‌اپ:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام: