یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایی که ذهن زوج‌های جوان را در مسیر تشکیل خانواده درگیر کرده، مسئله ناباروری است. بر اساس آمارهای جهانی امروزه حدود 10 تا 15 درصد زوج‌ها با مشکل ناباروری مواجه هستند و بر اساس این آمارها سهم ناباروری در زنان و مردان تقریبا برابر است.
ناباروری در زنان می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله مشکلات تخمک‌گذاری گرفته تا اختلالات هورمونی و آسیب‌های رحمی رخ دهد. از این رو آشنایی با دلایل بروز این مشکل در زنان و همچنین روش‌های تشخیصی آن می‌تواند به درمان سریع‌تر این مشکل و همچنین افزایش احتمال موفقیت در باروری کمک کند.
به همین دلیل در این مقاله قصد داریم با ناباروری و مشکلات آن در زنان آشنا شده و عوامل اصلی بروز آن و روش‌های تشخیصی را مورد بررسی قرار دهیم.
ناباروری در زنان چیست؟
اگر بخواهیم یک تعریف دقیق در ناباروری در زنان ارائه دهیم باید گفت که ناباروری به معنای عدم توانایی باردار شدن پس از ۱۲ ماه رابطه جنسی منظم و بدون جلوگیری است. در صورتی که این زمان در زنان بالاتر از 35 سال به 6 ماه برسد، باید به پزشک متخصص مراجعه شود. ناباروری در زنان می‌تواند ناباروری اولیه (عدم تجربه بارداری) یا ناباروری ثانویه (عدم توانایی بارداری مجدد پس از یک بارداری قبلی) باشد.
مهم‌ترین دلایل ناباروری در زنان کدام است؟
ناباروری در زنان ممکن است در اثر عوامل مختلفی رخ دهد؛ آشنایی با این دلایل در تشخیص ناباروری و انتخاب بهترین اقدامات درمانی توسط پزشک متخصص زنان، از اهمیت زیادی برخوردار است.
مشکلات تخمک‌گذاری
یکی از شایع‌ترین دلایل ناباروری در زنان اختلال در تخمک‌گذاری است. بدون آزاد شدن تخمک سالم در زنان، بارداری امکان‌پذیر نخواهد بود. از جمله عوامل موثر در اختلال تخمک‌گذاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- اختلالات تیروئید (پرکاری یا کم‌کاری تیروئید)
- افزایش پرولاکتین خون (هایپرپرولاکتینمی)
- یائسگی زودرس یا کاهش ذخیره تخمدانی
- استرس شدید یا کاهش/افزایش وزن ناگهانی
مشکلات رحمی
رحم یکی از ارگان‌های اختصاصی بدن زنان است که نقش اساسی در لانه‌گزینی و رشد جنین دارد. برخی مشکلات ساختاری یا عملکردی رحم وجود دارند که می‌توانند منجر به ناباروری در زنان شوند:
- فیبروم‌های رحمی: توده‌های خوش‌خیم که بسته به محل قرارگیری، بر باروری اثر می‌گذارند.
- پولیپ‌های اندومتر: به رشد بیش از حد بافت داخلی رحم گفته می‌شود.
- چسبندگی‌های رحمی (سندرم آشرمن): این عارضه به طور معمول پس از کورتاژ یا عفونت ایجاد می‌شود.
- ناهنجاری‌های مادرزادی رحم: مانند رحم دو شاخه یا تک‌شاخه
آسیب یا انسداد لوله‌های فالوپ
لوله‌های فالوپ محل انتقال تخمک از تخمدان به رحم بوده و به عنوان محل اصلی لقاح در بدن زنان شناخته می‌شوند. در صورتی که این لوله‌ها مسدود شده یا دچار آسیب شوند، مانع بزرگی برای رسیدن اسپرم به تخمک به وجود می‌آید که نتیجه آن ناباروری در زنان است. از مهم‌ترین دلایل شایع انسداد یا آسیب لوله‌های فالوپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت‌های لگنی (PID)
- بیماری‌های مقاربتی (مانند کلامیدیا یا سوزاک)
- جراحی‌های لگنی یا شکمی
- آندومتریوز
آندومتریوز
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل ناباروری در زنان به حساب می‌آید که در آن داخلی رحم یا اندومتر در خارج از رحم رشد می‌کند. این عارضه می‌تواند مشکلات مختلفی را در بدن به وجود آورد که این مشکلات احتمال بارداری را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- التهاب لگنی
- انسداد لوله‌ها
- اختلال تخمک‌گذاری
- دردهای شدید قاعدگی
مشکلات دهانه رحم
دهانه رحم یکی از قسمت‌های مهم دستگاه تناسلی در زنان است که در ورود اسپرم به داخل رحم نقش بسیار مهمی ایفاد می‌کند. برخی مشکلات رحم که در زیر به آن‌ها اشاره شده، می‌توانند ورود اسپرم به داخل رحم را مختل کرده و باعث ناباروری شوند:
- مخاط غلیظ دهانه رحم
- تنگی یا انسداد دهانه رحم
- عفونت‌های مزمن گردن رحم
اختلالات هورمونی
یکی از مواردی که در باروری زنان بسیار مهم بوده و نقش اساسی ایفا می‌کند، توازن هورمونی است. برخی اختلالات غدد درون‌ریز که در زیر به آن‌ها اشاره شده، می‌توانند چرخه قاعدگی و تخمک‌گذاری را مختل کرده و باعث ناباروری در زنان شود:
- مشکلات غده هیپوفیز
- بیماری‌های تیروئید
- سندرم کوشینگ
سن و کاهش ذخیره تخمدانی
با افزایش سن در زنان، کیفیت و تعداد تخمک‌ها کاهش می‌یابد. به همین دلیل است که گفته می‌شود شانس باروری و باردار شدن در زنان پس از 35 سالگی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند و احتمال ناباروری پس از سن 40 سالگی به تا حد زیادی افزایش می‌یابد.
عوامل سبک زندگی و محیطی
باروری در زنان موضوعی است که می‌توانند تحت تأثیر عوامل محیطی و سبک زندگی قرار گیرد. در واقع برخی عادات و شرایط محیطی وجود دارند که می‌توانند احتمال ناباروی را افزایش دهند:
- چاقی یا لاغری مفرط
- استرس و اضطراب شدید
- مصرف دخانیات و الکل
- قرار گرفتن در معرض سموم شیمیایی یا پرتوها
- مصرف داروهای خاص (مانند شیمی‌درمانی)
از چه روش‌هایی می‌توان ناباروری در زنان را تشخیص داد؟
پس از بررسی علل ناباروری در زنان، باید با روش‌های تشخیص این مشکل آشنا شویم. پزشک متخصص زنان به منظور شناسایی علت ناباروری و تشخیص وجود این مشکل در زنان می‌تواند از روش‌های مختلفی استفاده کند. از مهم‌ترین روش‌های تشخیص ناباروری در زنان که توسط پزشکان متخصص مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بررسی تاریخچه پزشکی و معاینه: بررسی سابقه قاعدگی، بیماری‌های زمینه‌ای و جراحی‌ها و معاینه لگن برای شناسایی مشکلات رحمی یا تخمدانی
- آزمایش‌های هورمونی: آزمایش سطح FSH و LH(ارزیابی تخمک‌گذاری و عملکرد تخمدان‌ها)، آزمایش پرولاکتین (بررسی هایپرپرولاکتینمی)، آزمایش TSH(بررسی عملکرد تیروئید) وAMH یا هورمون ضد مولری (اندازه‌گیری ذخیره تخمدانی)
- سونوگرافی: سونوگرافی ترانس‌واژینال (بررسی رحم، تخمدان‌ها و فولیکول‌ها) و سونوهیستروگرافی (بررسی پولیپ‌ها و فیبروم‌ها)
- هیستروسالپنگوگرافی (HSG): عکس‌برداری از رحم و لوله‌های فالوپ با تزریق ماده حاجب برای بررسی انسداد یا ناهنجاری‌های رحمی
- لاپاراسکوپی تشخیصی: روش جراحی کم تهاجمی برای مشاهده مستقیم رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ، به‌ویژه در موارد مشکوک به آندومتریوز
- هیستروسکوپی: بررسی داخل رحم برای تشخیص پولیپ‌ها، فیبروم‌ها و چسبندگی‌ها
دکتر مهدیه فلاح به عنوان متخصص ناباروری رشت، با تکیه بر دانش و تجربه بالای خود در تشخیص و درمان ناباروری، می‌توانند وجود این مشکل و علت بروز آن در زنان را تشخیص داده و بر این اساس بهترین روش درمانی را جهت رفع مشکل انتخاب نمایند. همین موضوع باعث شده که دکتر فلاح به عنوان بهترین گزینه جهت درمان ناباروری در رشت شناخته شوند؛ زیرا بیماران می‌توانند برای درمان مشکل ناباروری به ایشان مراجعه کرده و اطمینان حاصل نمایند که از بهترین و به‌روزترین روش‌ها برای درمان مشکلات آن‌ها بهره گرفته می‌شود.
جهت درمان ناباروری در زنان با ما در تماس باشید
راه‌های ارتباطی با دکتر مهدیه فلاح، بهترین جراح و متخصص زنان در رشت:
- شماره تماس:
- واتس‌اپ:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام: