یکی از ارگان‌های مهم و اختصاصی در بدن زنان، رحم نام دارد؛ رحم یک اندام توخالی و گلابی‌شکل است که در داخل لگن زنان قرار گرفته و مسئولیت باروری تخمدان (تخمک)، لانه‌گزینی و رشد جنین را بر عهده دارد. این اندام جنسی زنان بسیار حساس بوده و ممکن است در اثر عوامل مختلف درگیر برخی عارضه‌ها و بیماری‌ها مانند فیبروم رحم شود.
به توده‌های عضلانی غیر سرطانی که درون رحم و در برخی موارد در اطراف آن تشکیل شده و رشد می‌کنند، فیبروم گفته می‌شود که به نام‌های میوم یا لیومیوم نیز شناخته می‌شود. این بیماری در اغلب موارد در زمان باروری در زنان پدید می‌آید و با توجه به اینکه غیر سرطانی بوده و احتمال ابتلا به سرطان را نیز افزایش نمی‌دهد، نیازی به درمان ندارد. با این حال در صورتی که این توده‌ها بیش از حد بزرگ شد و علائم شدید ایجاد کنند، باید برای درمان فیبروم رحم اقدام شود.
به همین دلیل در این مقاله با فیبروم و علائم آن آشنا شده و روش‌های درمان آن و نیاز به جراحی آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
فیبروم رحم چیست و انواع آن کدام است؟
در مورد فیبروم رحم باید گفت که بافتی از ماهیچه و بافت همبند دیواره رحم است که در اغلب موارد سرطانی (بدخیم) نیست. امکان رشد فیبروم‌ها در داخل رحم به صورت یک گره منفرد یا به شکل یک خوشه وجود دارد؛ این خوشه‌ها می‌توانند از یک میلیمتر تا 20 سانتیمتر یا بیشتر قطر داشته باشند. داخل دیواره رحم، داخل حفره اصلی اندام یا سطح بیرونی اندام به عنوان محل‌های تشکیل فیبروم در رحم شناخته می‌شوند.
بر اساس محل تشکیل و ایجاد فیبروم، میوم‌ها را می‌توان در 4 دسته زیر تقسیم‌بندی کرد:
- فیبروم داخل دیواره: رایج‌ترین نوع به حساب می‌آید که در عضلات درونی رحم ایجاد می‌شود؛ به همین دلیل احتمال بزرگ شدن آن و کشیدگی رحم در این نوع از فیبروم بالا است.
- فیبروم ساب سروزال: محل تشکیل این میوم در قسمت بیرونی رحم است و به اندازه‌ای بزرگ می‌شوند که می‌توانند رحم را از یک سمت بزرگ‌تر نشان دهند.
- فیبروم‌های ساقه‌دار: این امکان وجود دارد که در برخی موارد میوم‌های سروزال، درون دیواره رحم یک ساقه ایجاد که پایه‌ای باریک و حمایت‌کننده از تومور اصلی است. به بیان ساده‌تر به مجموع فیبروم رحم ساب سروزال و ساقه آن، فیبروم ساقه‌دار می‌گویند.
- فیبروم‌های زیرمخاطی: محل تشکیل این میوم‌ها، لایه ماهیچه‌های میانی یا میومتر رحم است که در مقایسه با سایر انواع فیبروم، شایع نیستند.
چه عواملی خطر فییروم رحم را افزایش می‌دهند؟
نکته مهم در مورد فیبروم رحم این است که احتمال ابتلا شدن همه زنان در سنین باروری به این بیماری وجود دارد؛ اما باید به این موضوع توجه کرد که برخی عوامل می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری و همچنین شدت آن را در گروهی از زنان افزایش دهند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چاقی و اضافه وزن
- عدم بارداری
- آغاز قاعدگی در سنین پایین
- یائسگی دیررس
- سابقه خانوادگی ابتلا به فیبروم
- کمبود سطح ویتامین D در بدن
- مصرف بیش از حد گوشت قرمز
- مصرف ناکافی سبزیجات سبز، میوه و لبنیات
- مصرف نوشیدنی‌های الکلی
- نژاد
فیبروم رحم چه علائمی دارد؟
علائم افرادی که به فیبروم رحم مبتلا شده‌اند به تعداد تومورهای ایجاد شده، محل و اندازه آن‌ها وابسته است. در صورتی که تومورها کوچک باشند یا فرد مبتلا در دوران یائسگی قرار داشته باشد، امکان مشاهده نکردن علائم وجود دارد. به طور کلی از رایج‌ترین علائم میوم رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی شدید در دوران قاعدگی یا در بین دوره‌های قاعدگی
- احساس درد در ناحیه لگن و کمر
- احساس درد در زیر شکم
- دردناک بودن قاعدگی
- تکرر ادرار
- احساس درد در زمان برقراری رابطه جنسی
- قاعدگی بیش از حد طولانی
- احساس فشار در زیر شکم
- تورم یا بزرگ شدن شکم
- احساس ناراحتی در راست روده (رکتوم)
با توجه به اینکه برخی دیگر از بیماری‌های زنان مانند سرطان پستان، سرطان تخمدان و… علائم مشابه با فیبروم دارند، به منظور تشخیص قطعی و اقدام مناسب جهت درمان فیبروم رحم، باید به متخصص زنان و زایمان مجرب مراجعه کرد.
روش‌های تشخیص فیبروم رحم کدام است؟
اولین و مهم‌ترین قدم در درمان فیبروم رحم، بررسی علائم و تشخیص ابتلای فرد به این بیماری است. در واقع پزشک متخصص زنان در صورت تشخیص دقیق می‌تواند برنامه مناسب برای درمان این عارضه را انتخاب کرده و اجرا نماید. اصلی‌ترین راه تشخیص فیبروم رحم در زنان، معاینه لگن و بررسی وضعیت، اندازه و شکل رحم است. جراح و متخصص زنان در رشت و سایر شهرها به منظور تشخیص دقیق‌تر می‌تواند از روش‌های زیر نیز استفاده کند:
- سونوگرافی ترانس واژینال و بررسی عکس فیبروم
- ام آر ای (MRI) لگن به منظور تصویربرداری عمیق از رحم، تخمدان‌ها و سایر اندام‌های لگنی
- هیستروسکوپی به منظور بررسی دقیق داخل رحم
- لاپاراسکوپی با هدف بررسی دقیق قسمت بیرونی رحم و ساختارهای اطراف آن
- هیستروسونوگرافی (سونوگرافی انفوزیون نمکی) به منظور گرفتن تصاویر از فیبروم‌های زیر مخاطی و پوشش داخلی
- هیستروسالپنگوگرافی (روش برجسته‌کردن حفره رحم و لوله‌های فالوپ در تصاویر اشعه ایکس با استفاده از رنگ)
چه زمان باید به متخصص زنان مراجعه کرد؟
همانطور که گفته شد در اغلب موارد فیبروم رحم خطرناک نبوده و عوارض شدید به همراه ندارد و به همین دلیل نیاز به درمان آن وجود ندارد. اما در صورتی که برخی علائم که در ادامه اشاره شده، در زنان مشاهده شود، باید بلافاصله به متخصص زنان مراجعه کرده و موضوع را مورد بررسی قرار دهند:
- وجود درد مزمن در لگن
- وجود مشکل در تخلیه مثانه
- ناتوانی در کنترل جریان ادرار
- قاعدگی‌های دردناک و خیلی سنگین
- وجود توده در ناحیه شکم
چه روش‌هایی برای درمان فیبروم رحم وجود دارد؟
با اینکه میوم در اغلب موارد جدی نبوده و علائم شدید ایجاد نمی‌کند، اما روش‌های مختلفی برای درمان فیبروم رحم وجود دارد که با توجه به شدت علائم و بیماری در افراد می‌توان از این روش‌ها استفاده کرد.
- درمان خانگی: از جمله درمان‌های خانگی فیبروم رحم می‌توان به مصرف چای سبز، خاکشیر، زردچوبه، رسوراترول، سرکه سیب و گیاه پنج انگشت اشاره کرد.
- درمان دارویی: در این روش آگونیست‌های هورمون آزاد‌کننده گنادوتروپین (GnRH) مانند لوپرولید (لوپرون) مصرف می‌شوند که سطح استروژن و پروژسترون را کاهش داده و با متوقف کردن قاعدگی فیبروم‌ها را کوچک می‌کند. قرص‌های ضد بارداری، دیفرلین، متفورمین، مسکن‌های ضدالتهابی و IUD هورمونی از دیگر داروهای مؤثر هستند.
- جراحی فیبروم رحم: این روش در مواردی برای درمان فیبروم رحم استفاده می‌شود که اندازه توده‌ها بزرگ شده یا علائم شدید شده باشد. در جراحی برداشتن فیبروم یا میومکتومی، رحم حفظ می‌شود و فقط فیبروم‌ها برداشته می‌شوند؛ به همین دلیل بهترین روش برای زنانی است که قصد بارداری دارند. در هیسترکتومی رحم به طور کامل برداشته می‌شود که معمولا آخرین گزینه برای درمان فیبروم به حساب می‌آید.
در صورتی که بانوان با بیماری فیبروم رحم آشنایی داشته و علائم و عوارض آن را بشناسند، می‌توانند با مشاهده علائم در زمان مناسب به دکتر مهدیه فلاح جهت تشخیص و اقدامات درمانی مناسب مراجعه نمایند. دکتر فلاح به عنوان جراح و متخصص زنان در رشت با بکارگیری دانش و تجربه خود و روش‌های نوین تشخیصی می‌تواند ابتلای افراد به این بیماری را تشخیص داده و شدت علائم آن را مورد بررسی قرار دهد تا بر این اساس بهترین روش را برای درمان بکار گیرد.
جهت درمان فیبروم رحم با ما در تماس باشید
راه‌های ارتباطی با دکتر مهدیه فلاح، بهترین جراح و متخصص زنان در رشت:
- شماره تماس:
- واتس‌اپ:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام: