یکی از زیباترین و حساس‌ترین مراحل زندگی مشترک انسان‌ها، مربوط به دوران باردای است. زمانی که بسیاری از زوج‌ها تصمیم به فرزندآوری می‌گیرند، انتظار دارند که در کوتاه‌ترین زمان نتیجه آن را مشاهده کنند. یکی از ملزومات این کار، انجام دادن اقداماتی جهت افزایش شانس بارداری است.
با توجه به اینکه ممکن است روند بارداری با تأخیر مواجه شود، زوج‌های جوان پیش از مراجعه به متخصص و مراکز درمان ناباروری می‌توانند با انجام یک سری اقدامات شانس خود را برای بارداری طبیعی افزایش دهند و در صورتی که با انجام این اقدامات به نتیجه دلخواه نرسیدند، به پزشک مراجعه نمایند.
در این مقاله قصد داریم با چند اقدام مهم جهت افزایش شانس بارداری آشنا شده و اقداماتی که مردان و زنان برای رسیدن به این هدف باید انجام دهند را مورد بررسی قرار دهیم.
زمان‌بندی دقیق روابط زناشویی؛ کلید اصلی بارداری طبیعی
یکی از مهم‌ترین عوامل در افزایش شانس بارداری، زمان مناسب برای رابطه جنسی است. بسیاری از زوج‌ها به دلیل ناآگاهی از زمان تخمک‌گذاری یا فاصله‌های نامنظم بین روابط، فرصت طلایی باروری را از دست می‌دهند. از جمله نکات مهم که در روابط زناشویی باید مورد توجه قرار بگیرد به شرح زیر است:
- شناخت چرخه قاعدگی: برای بارداری، باید زمان تخمک‌گذاری را بشناسید. در یک چرخه منظم ۲۸ روزه، تخمک‌گذاری معمولاً در روز ۱۴ چرخه (۱۴ روز قبل از شروع پریود بعدی) رخ می‌دهد. اما در زنان با چرخه‌های متفاوت، این زمان ممکن است زودتر یا دیرتر اتفاق بیفتد.
- بهترین زمان برای رابطه: تخمک در بدن زنان تنها ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از آزاد شدن قابلیت باروری دارد، در حالی‌که اسپرم‌ها ۳ تا ۵ روز در بدن زن زنده می‌مانند. بنابراین بهتر است روابط زناشویی در بازه‌ای بین ۳ روز قبل تا یک روز بعد از تخمک‌گذاری انجام شود.
روش‌های تشخیص تخمک‌گذاری
- بررسی ترشحات دهانه رحم: در روزهای باروری، ترشحات شفاف، کشسان و شبیه سفیده تخم مرغ می‌شوند.
- اندازه‌گیری دمای پایه بدن (BBT): دمای بدن صبح‌ها اندکی افزایش پیدا می‌کند.
- تست‌های خانگی تخمک‌گذاری: با استفاده از نوارهای ادراری می‌توان زمان تخمک‌گذاری را با دقت تشخیص داد.
یکی از نکات مهم در افزایش شانس بارداری این است که روابط زناشویی باید در بازه باروری و در روزهای متوالی و منظم انجام شود.
اصلاح سبک زندگی و تغذیه؛ آماده‌سازی بدن برای بارداری
تغذیه و سبک زندگی سالم از مهم‌ترین پیش‌نیازهای باروری موفق است. برای افزایش شانس بارداری بدن زن و مرد هر دو باید از نظر هورمونی و متابولیکی در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد. از مهم‌ترین نکات جهت آماده‌سازی بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رژیم غذایی مناسب برای خانم‌ها: افزایش مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه سرشار از آنتی‌اکسیدان، مصرف غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب (مانند برنج قهوه‌ای، جو دوسر، گوشت مرغ، ماهی و حبوبات)، مصرف چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، آووکادو و مغزها و کاهش مصرف قندهای مصنوعی و فست‌فود.
- رژیم غذایی مناسب برای آقایان: مصرف روی (Zinc) سلنیوم، و ویتامین E جهت بهبود تحرک اسپرم، پرهیز از مصرف دخانیات، الکل و مصرف بیش از حد کافئین و انجام فعالیت بدنی منظم بدون فشار بیش از حد به بیضه‌ها.
- مدیریت وزن: چاقی یا لاغری بیش از حد دو عاملی هستند که بر تخمک‌گذاری اثر منفی دارند. شاخص توده بدنی (BMI) ایده‌آل برای بارداری بین ۱۸.۵ تا ۲۵ است.
مصرف مکمل‌های ضروری جهت افزایش شانس بارداری
یکی از مواردی که توسط پزشکان برای افزایش شانس بارداری توصیه می‌شود مصرف مکمل‌های ضروری از جمله اسید فولیک (ویتامین B9) است. اما چرا اسید فولیک در بارداری مهم است؟ این ویتامین نقش مهمی در تشکیل لوله عصبی جنین دارد و از بروز ناهنجاری‌هایی مانند اسپینا بیفیدا جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، مصرف اسید فولیک باعث بهبود کیفیت تخمک و افزایش احتمال لانه‌گزینی جنین در رحم می‌شود.
مقدار مصرف پیشنهادی این ماده مکمل به شرح زیر است:
- برای همه زنان در سن باروری: روزانه ۴۰۰ میکروگرم
- برای زنان با سابقه نقص لوله عصبی یا بیماری خاص: طبق نظر پزشک تا ۵ میلی‌گرم در روز
از دیگر مکمل‌هایی که برای افزایش شانس بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویتامین D: برای تعادل هورمونی و سلامت رحم
- آهن: برای پیشگیری از کم‌خونی پیش از بارداری
- امگا ۳: برای بهبود کیفیت تخمک و سلامت اسپرم
- کلسیم و منیزیم: برای تنظیم چرخه قاعدگی و آرامش عضلانی
مدیریت استرس و خواب کافی؛ تعادل ذهن و بدن
استرس یکی از دشمنان اصلی باروری به حساب می‌آید؛ وقتی بدن در حالت استرس مزمن قرار دارد، ترشح هورمون‌های کورتیزول و آدرنالین افزایش می‌یابد که این امر می‌تواند روند تخمک‌گذاری و حتی کیفیت اسپرم را مختل کند. از مهم‌ترین تأثیرات استرس بر بدن در زنان و مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در زنان: نامنظم شدن قاعدگی، کاهش کیفیت تخمک و لانه‌گزینی ضعیف
- در مردان: کاهش تعداد اسپرم و اختلال در نعوظ
با توجه به اثرات منفی استرس روی بدن، یکی از اقدامات مهم جهت افزایش شانس بارداری، کنترل و مدیریت استرس از طریق روش‌های زیر است:
- مدیتیشن و تنفس عمیق: روزی چند دقیقه تمرکز و تنفس آرام می‌تواند ضربان قلب و اضطراب را کاهش دهد.
- ورزش ملایم: مانند پیاده‌روی، یوگا یا دوچرخه سواری سبک
- دوری از فضای منفی: دنبال نکردن اخبار نگران‌کننده یا گفتگوهای نا امیدکننده
- گفتگو با شریک زندگی: ارتباط صمیمی و حمایت عاطفی زوجین نقش مهمی در سلامت روان دارد
در کنار کنترل استرس، خواب کافی نیز در افزایش شانس بارداری مؤثر است. تحقیقات نشان می‌دهد زنانی که کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابند، چرخه قاعدگی نامنظمی دارند. همچنین در مردان، کم‌خوابی باعث کاهش سطح تستوسترون می‌شود. به همین دلیل حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه برای بدن جهت آماده شدن برای باروری ضروری است.
ترک عادت‌های مضر؛ بازگرداندن تعادل طبیعی بدن
همه ما در دوران زندگی خود عادت‌های مضر و ناسالم داریم؛ گاهی حذف کردن برخی از این عادت‌ها می‌تواند منجر به افزایش شانس بارداری شود.
- ترک دخانیات و الکل: سیگار نه تنها کیفیت اسپرم را کاهش می‌دهد، بلکه روند تخمک‌گذاری را نیز مختل می‌کند. نیکوتین و سایر سموم موجود در سیگار باعث تخریب DNA سلول‌های جنسی می‌شوند. همچنین الکل نیز با تغییر سطح هورمون‌ها، تخمک‌گذاری و اسپرم‌سازی را تضعیف می‌کند.
- محدود کردن کافئین: مصرف بیش از دو فنجان قهوه یا چای پررنگ در روز می‌تواند احتمال بارداری را کاهش دهد. اگر عادت به مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار دارید، آن را به تدریج کم کنید.
- پرهیز از تماس با شیمیایی و سموم محیطی: برخی مواد مانند آفت‌کش‌ها، پلاستیک‌های حاوی BPA و شوینده‌های قوی بر تعادل هورمونی اثر منفی دارند. به همین منظور اقداماتی از جمله استفاده از بطری‌های شیشه‌ای یا استیل، عدم استفاده از ظروف تفلون فرسوده در آشپزی، شستن کامل سبزیجات پیش از مصرف توصیه می‌شود.
- فعالیت بدنی منظم اما متعادل: ورزش‌های سخت و شدید می‌توانند تخمک‌گذاری را در زنان مختل کنند. در مقابل، انجام ورزش ملایم مانند پیاده‌روی روزانه یا یوگا باعث افزایش جریان خون در ناحیه لگن و بهبود عملکرد تخمدان‌ها می‌شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر با وجود رعایت نکات ذکر شده در بالا جهت افزایش شانس بارداری، بعد از ۱۲ ماه تلاش (یا ۶ ماه در زنان بالای ۳۵ سال) بارداری رخ نداد، بهتر است به پزشک متخصص زنان یا مرکز ناباروری مراجعه کنید. زیرا ممکن است برخی مشکلات پنهانی مانند انسداد لوله‌ها، اختلال هورمونی یا کاهش کیفیت اسپرم وجود داشته باشد که نیاز به بررسی تخصصی دارد.
در صورت رعایت نکات مطرح شده جهت افزایش شانس بارداری و عدم دستیابی به نتیجه مورد نظر، باید به بهترین متخصص نازایی رشت یعنی دکتر مهدیه فلاح مراجعه کرد. دکتر فلاح متخصص ناباروری رشت با تکیه بر دانش و تجربه بالای خود می‌تواند شرایط زوجین را بررسی کرده و علت عدم بارداری را تشخیص دهد. در این شرایط می‌توان اقدامات لازم جهت رفع مشکل و در صورت نیاز استفاده از روش‌های کمک باروری را در دستور کار قرار داد.
جهت آشنایی با راه‌های افزایش شانس بارداری با ما در تماس باشید
راه‌های ارتباطی با دکتر مهدیه فلاح، بهترین جراح و متخصص زنان در رشت:
- شماره تماس:
- واتس‌اپ:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام: