ناباروری یکی از چالش‌های مهم زندگی بسیاری از زوج‌ها محسوب می‌شود که می‌تواند به دلایل مختلف از جمله مشکلات تخمک‌گذاری، انسداد لوله‌های فالوپ، اندومتریوز یا چسبندگی‌های لگنی رخ دهد. امروزه روش‌های درمانی مختلفی برای رفع این مشکل وجود دارد که یکی از این روش‌ها لاپاراسکوپی ناباروری است.
در سال‌ها و دهه‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در علم پزشکی رخ داده که این پیشرفت‌ها در روش‌های تشخیص و درمان ناباروری قابل توجه بوده و باعث شده روش‌های کم تهاجمی مانند لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی جایگاه ویژه‌ای پیدا کنند.
در این مقاله قصد داریم با لاپاراسکوپی ناباروری آشنا شده و مزایای این روش و نحوه درمان ناباروری با آن را مورد بررسی قرار دهیم.
لاپاراسکوپی ناباروری چیست؟
لاپاراسکوپی ناباروری یک روش جراحی کم تهاجمی است که با استفاده از دوربین و ابزارهای ظریف و از طریق چند برش بسیار کوچک در شکم انجام می‌شود. این روش به پزشک اجازه می‌دهد تا اندام‌های تناسلی داخلی مانند رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را به صورت مستقیم مشاهده کند. برخلاف جراحی‌های باز سنتی که نیاز به برش‌های بزرگ و دوره نقاهت طولانی دارند، لاپاراسکوپی بسیار سبک‌تر و کم‌دردتر است و بیماران معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از عمل به زندگی عادی خود بازمی‌گردند.
چرا از لاپاراسکوپی در ناباروری استفاده می‌شود؟
در مورد لاپاراسکوپی ناباروری باید به این نکته اشاره کرد که این روش کاربرد تشخیصی و درمانی دارد. به همین دلیل پزشکان از این روش برای بررسی و درمان مشکلات ناباروری در زنان استفاده میکنند. از دیگر دلایل استفاده از این روش در درمان ناباروری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بررسی باز بودن یا انسداد لوله‌های فالوپ
- شناسایی و درمان اندومتریوز
- رفع چسبندگی‌های لگنی
- برداشتن کیست‌های تخمدانی
- بررسی شکل و وضعیت رحم و تخمدان‌ها
- درمان توده‌ها یا فیبروم‌های کوچک
- اصلاح ناهنجاری‌های مادرزادی دستگاه تناسلی
لاپاراسکوپی ناباروری چگونه انجام می‌شود؟
عمل لاپاراسکوپی ناباروری به طور معمول تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و در حدود ۳۰ تا ۹۰ دقیقه زمان می‌برد. مراحل انجام این عمل به شرح زیر است:
- پزشک از طریق یک برش کوچک در ناحیه زیر ناف، گاز دی‌اکسیدکربن را وارد شکم می‌کند تا فضای کافی برای دید بهتر ایجاد شود.
- سپس لاپاراسکوپ (دوربین باریک و بلند) از طریق همان برش وارد می‌شود و تصاویر اندام‌های داخلی به صورت زنده روی مانیتور نمایش داده می‌شود.
- در صورت نیاز، از برش‌های کوچکی در اطراف ناف برای ورود ابزارهای جراحی ظریف جهت درمان مشکلات موجود استفاده می‌شود.
- پس از پایان عمل، گاز تخلیه شده و برش‌ها با بخیه‌های ظریف بسته می‌شوند.
نقش لاپاراسکوپی در تشخیص علل ناباروری
گاهی زوج‌ها پس از انجام آزمایشات مختلف، نمی‌توانند پاسخ دقیقی برای علت ناباروری خود پیدا کنند. در چنین مواردی، لاپاراسکوپی ناباروری یکی از دقیق‌ترین روش‌هایی است که می‌توان برای تشخیص مشکلات پنهان مورد استفاده قرار داد. در این روش جراح و متخصص زنان می‌تواند با مشاهده مستقیم اندام‌های تناسلی زنانه، موارد زیر را شناسایی کند:
- وجود اندومتریوزهای سطحی یا عمقی
- چسبندگی‌های ناشی از عفونت یا جراحی‌های قبلی
- انسداد در لوله‌های فالوپ
- ناهنجاری‌های رحمی یا تخمدانی
- وجود کیست‌های پنهان یا توده‌های کوچک
به همین دلیل، بسیاری از متخصصان ناباروری توصیه میکنند که اگر پس از ۱۲ ماه تلاش برای بارداری نتیجه‌ای حاصل نشد، لاپاراسکوپی به عنوان یکی از مراحل تشخیص و همچنین درمان مورد بررسی قرار گیرد.
درمان اندومتریوز با لاپاراسکوپی ناباروری
اندومتریوز به عنوان یکی از شایع‌ترین علل ناباروری در زنان شناخته می‌شود. در این بیماری، یک بافت شبیه به لایه داخلی رحم در خارج از رحم و به طور معمول در تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ یا حفره لگنی رشد می‌کند. این بافت می‌تواند باعث التهاب، درد شدید در دوران قاعدگی، چسبندگی و اختلال در عملکرد تخمک‌گذاری شود.
یکی از روش‌های تشخیص و درمان این مشکل استفاده از لاپاراسکوپی ناباروری است. در طول این عمل، پزشک ضایعات اندومتریوز را شناسایی کرده و با ابزارهای مخصوص آن‌ها را برمی‌دارد یا می‌سوزاند. با برداشتن این ضایعات، التهاب کاهش یافته، چسبندگی‌ها باز می‌شوند و احتمال بارداری به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند. بر اساس مطالعات انجام شده، احتمال بارداری پس از لاپاراسکوپی درمانی برای اندومتریوز، بین ۳۰ تا ۶۰ درصد افزایش می‌یابد.
درمان چسبندگی‌های لگنی با لاپاراسکوپی ناباروری
چسبندگی‌های لگنی زمانی ایجاد می‌شوند که بافت‌های داخلی بدن مانند رحم، تخمدان یا لوله‌های فالوپ پس از عفونت یا جراحی به هم بچسبند. این چسبندگی‌ها می‌توانند مانع حرکت طبیعی تخمک و اسپرم شوند. در لاپاراسکوپی ناباروری، پزشک می‌تواند این چسبندگی‌ها را با بالاترین دقت و بدون وارد شدن آسیب به سایر بافت‌ها از بین ببرد. پس از برداشتن چسبندگی‌ها، مسیر طبیعی باروری مجدد باز شده و در نتیجه شانس بارداری افزایش می‌یابد.
تفاوت لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی در درمان ناباروری
لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی دو روش کاربردی برای درمان ناباروری هستند که بسیاری از افراد این دو روش را اشتباه می‌گیرند. هر دو روش جزو جراحی‌های کم تهاجمی هستند اما از نظر کاربرد و برخی جنبه‌ها تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند:
| ویژگی | لاپاراسکوپی | هیستروسکوپی |
| محل انجام | از طریق برش‌های کوچک در شکم | از طریق دهانه رحم بدون برش |
| هدف | بررسی و درمان اندام‌های لگنی (تخمدان، رحم، لوله‌ها) | بررسی و درمان داخل رحم |
| کاربرد | اندومتریوز، چسبندگی، انسداد لوله‌ها | پولیپ، فیبروم، سپتوم رحمی |
| بیهوشی | عمومی | معمولاً سبک یا موضعی |
| دوره نقاهت | کوتاه (۱ تا ۲ روز) | بسیار کوتاه (چند ساعت) |
احتمال بارداری پس از لاپاراسکوپی ناباروری
یکی از سوالاتی که در مورد لاپاراسکوپی ناباروری مطرح می‌شود، احتمال افزایش شانس بارداری پس از انجام این روش است. احتمال بارداری پس از انجام لاپاراسکوپی به نوع مشکل بستگی دارد؛ اما طبق آمارها این احتمال به شرح زیر است:
- در زنان مبتلا به اندومتریوز خفیف تا متوسط: حدود 40 تا 60 درصد
- در زنانی با چسبندگی‌های لگنی قابل درمان: حدود 50 درصد
- در مواردی که لوله‌های فالوپ بازسازی می‌شوند: تا 70 درصد
در صورتی که بارداری طبیعی طی ۶ تا ۱۲ ماه پس از عمل رخ ندهد، ممکن است جراح و متخصص زنان استفاده از روش‌های کمک باروری مانند IUI یا IVF را توصیه کند.
چه زمانی لاپاراسکوپی ناباروری توصیه نمی‌شود؟
با وجود مزایای فراوان، در برخی موارد ممکن است انجام لاپاراسکوپی ناباروری برای تشخیص یا درمان مشکل مناسب نباشد. از جمله این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود بیماری‌های قلبی یا ریوی شدید
- سابقه انجام چندین جراحی شکمی پیچیده
- چاقی مفرط
- عفونت فعال لگنی
در دنیای امروز با توجه به پیشرفت‌های چشمگیر علم پزشکی در سال‌ها و دهه‌های اخیر، روش‌های درمانی مؤثری به منظور رفع مشکل ناباروری وجود دارد. یکی از این روش‌ها لاپاراسکوپی ناباروری است که توسط پزشکان متخصص در حوزه درمان ناباروری مانند دکتر مهدیه فلاح به منظور تشخیص و درمان مشکلات مورد استفاده قرار می‌گیرد. دکتر فلاح با دانش و تخصص بالا و همچنین استفاده از جدیدترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات می‌تواند از این روش برای تشخیص و درمان ناباروری در زنان استفاده کند.
جهت انجام لاپاراسکوپی ناباروری با ما در تماس باشید
راه‌های ارتباطی با دکتر مهدیه فلاح، بهترین جراح و متخصص زنان در رشت:
- شماره تماس:
- واتس‌اپ:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام: