زایمان، چه طبیعی باشد و چه سزارین، یکی از بزرگترین رویدادهای زندگی یک زن است و تغییرات جسمی و روحی متعددی را به همراه دارد. در کنار مسئولیتهای جدید مربوط به مراقبت از نوزاد، سلامت جنسی بعد از زایمان یکی از مهمترین موضوعاتی است که بسیاری از مادران تجربه میکنند اما کمتر درباره آن صحبت میشود.
کاهش میل جنسی، خشکی واژن، درد هنگام رابطه یا حتی تغییرات احساسی، همگی میتوانند پس از زایمان رخ دهند و دانستن اینکه کدام یک طبیعی است و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد، نقش بسیار مهمی در سلامت و کیفیت زندگی زوجین دارد.
به همین دلیل در این مقاله موضوع سلامت جنسی بعد از زایمان را بررسی کرده و با نشانههای هشداردهنده و راهکارهای موثر برای بهبود رابطه جنسی بعد از زایمان آشنا میشویم.
چرا رابطه جنسی بعد از زایمان تغییر میکند؟
یکی از موضوعاتی که در سلامت جنسی بعد از زایمان باید مورد توجه قرار بگیرد این است که بعد از زایمان بدن زن وارد مرحله جدیدی میشود. این تغییرات نه تنها هورمونی هستند، بلکه جسمانی، روانی و حتی اجتماعی محسوب میشوند. از جمله این تغییرات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش هورمون استروژن: پس از زایمان میزان هورمون استروژن تا حد قابل توجهی کاهش پیدا میکند. این کاهش منجر به خشکی واژن، کاهش میل جنسی و حساسیت بیشتر در ناحیه تناسلی میشود.
- ترمیم زخمهای زایمان: اگر مادر زایمان طبیعی داشته باشد، برش اپیزیوتومی یا پارگیهای طبیعی ممکن است باعث درد و ناراحتی طولانیتری هنگام شروع رابطه شوند.
- خستگی شدید و کمبود خواب: مراقبت از نوزاد به خصوص در ماه اول باعث میشود انرژی مادر بسیار پایین باشد و زمان کافی برای خودمراقبتی نداشته باشد.
- تغییرات روحی و روانی: اضطراب، افسردگی پس از زایمان یا نگرانی از درد هنگام رابطه، همگی میتوانند میل جنسی را کاهش دهند.
تغییرات طبیعی جنسی بعد از زایمان
در مورد تغییراتی که در سلامت جنسی بعد از زایمان رخ میدهد باید گفت که برخی از تغییرات طبیعی بوده و به همین دلیل به مرور زمان و با مراقبت برطرف میشوند:
- درد هنگام شروع رابطه (Dyspareunia): این درد معمولاً ناشی از کمبود استروژن، خشکی واژن یا ترمیم زخم است. بسیاری از زنان در سه ماه اول پس از زایمان آن را تجربه میکنند.
- کاهش میل جنسی: تقریباً 70 درصد زنان در چند ماه اول بعد از زایمان میل جنسی کمتری دارند که این موضوع کاملاً طبیعی است.
- خونریزی یا لکهبینی خفیف بعد از رابطه: اگر خفیف و کوتاه مدت باشد طبیعی است، اما اگر زیاد باشد باید ارزیابی شود.
- خشکی واژن: این مشکل در دوران شیردهی بسیار شایع است و با روانکنندههای مبتنی بر آب قابل کنترل است.
- مشکلات ارگاسم: تغییرات عضلات کف لگن یا نگرانیهای ذهنی گاهی باعث کاهش شدت یا تاخیر در رسیدن به ارگاسم میشود.
چه زمانی رابطه جنسی بعد از زایمان بیخطر است؟
یکی از نکات مهم در سلامت جنسی بعد از زایمان این است که بدانیم در این دوران چه زمانی برقرار کردن رابطه جنسی بیخطر است. بر اساس توصیه متخصصان، مادر میتواند ۴ تا ۶ هفته پس از زایمان و از زمانی که خونریزیها متوقف شده باشد، زخمها ترمیم یافته باشند، و مادر از نظر جسمی احساس آمادگی کند، رابطه جنسی را از سر بگیرد. اما این تنها یک معیار کلی است و بسیاری از زنان ممکن است دیرتر آماده شوند.
دلایل جسمانی مشکلات رابطه جنسی بعد از زایمان
یکی از موارد مهمی که سلامت جنسی بعد از زایمان را تحت تأثیر قرار میدهد، مشکلات جسمانی است که باعث میشود در این دوران برقراری رابط جنسی با مشکل مواجه شود:
- تیرگی یا تغییر ظاهر واژن: تغییر رنگ یا حالت ناحیه تناسلی بعد از زایمان طبیعی است. اما اگر مادر احساس ناراحتی داشته باشد پزشک راهکارهای زیبایی و ترمیمی ارائه میدهد.
- اختلال کف لگن: زایمان طبیعی ممکن است عضلات کف لگن را ضعیف کند که میتواند باعث درد هنگام رابطه، شل شدن واژن و بیاختیاری شود.
- عفونتها: عفونتهای قارچی یا باکتریایی میتوانند باعث سوزش، خارش و درد شدید در ناحیه تناسلی شوند.
- کاهش طبیعی رطوبت واژن: این مشکل در زمان شیردهی شیوع بیشتری دارد.
دلایل روحی و روانی کاهش کیفیت رابطه جنسی
در برخی موارد این دلایل روحی و روانی هستند که سلامت جنسی بعد از زایمان و کیفیت رابطه جنسی را تحت تأثیر قرار میدهند:
- تصویر ذهنی از بدن: بسیاری از مادران بعد از زایمان نسبت به بدن خود احساس منفی پیدا میکنند.
- اضطراب و استرس: خستگی، بیخوابی و مسئولیتهای زیاد میتواند تمایل جنسی را کاهش دهد.
- افسردگی پس از زایمان: بین ۱۰ تا ۱۵ درصد مادران دچار افسردگی میشوند و این موضوع بر رابطه جنسی تاثیر مستقیم دارد.
- ترس از درد: یکی از مهمترین موانع شروع رابطه جنسی پس از زایمان است.
راهکارهای بهبود رابطه جنسی بعد از زایمان
پس از آشنایی با تمام مشکلات و دلایل کاهش کیفیت رابطه جنسی پس از زایمان باید گفت که راهکارهایی وجود دارد که رعایت کردن آنها میتواند باعث بهبود سلامت جنسی بعد از زایمان و افزایش کیفیت رابطه جنسی در زوجین شود:
- استفاده از لوبریکانت (روانکنندههای واژن): بهترین گزینهها روانکنندههای پایه آب هستند.
- تمرینات کگل (Kegel): از جمله ورزش های کف لگن برای تقویت عضلات این ناحیه از بدن است که منجر به کاهش درد رابطه، افزایش لذت و کاهش بیاختیاری میشوند.
- ارتباط سالم با شریک زندگی: گفتگوی بدون قضاوت درباره ترسها، دردها و نیازهای جنسی بسیار مهم است.
- مراجعه به پزشک برای معاینه پس از زایمان: پزشک وضعیت زخمها، بافت واژن و عضلات را بررسی میکند.
- استراحت و خواب کافی: داشتن انرژی جسمی کافی برای رابطه جنسی در اولویت است.
- ماساژ و تحریک تدریجی: کمک میکند بدن آرام شود و احساس لذت بازگردد.
- درمانهای پزشکی در صورت نیاز: اگر مشکلاتی مانند خشکی شدید یا ضعف عضلات وجود داشته باشد، متخصص زنان و زایمان ممکن است هورمونتراپی، فیزیوتراپی کف لگن و لیزرتراپی واژن را تجویز میکند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟ (علائم هشدار دهنده)
در موارد زیر ممکن است سلامت جنسی بعد از زایمان در خطر قرار گرفته و به همین دلیل مادر باید با یک متخصص زنان و زایمان مشورت کند:
- درد شدید و مداوم هنگام رابطه: اگر درد حتی پس از چند ماه ادامه داشته باشد، میتواند ناشی از عفونت، خشکی شدید، اختلالات عضلات کف لگن، ترمیم ناقص بخیهها و… باشد که نیاز به بررسی دقیق دارد.
- خونریزی زیاد بعد از نزدیکی: این موضوع میتواند نشانه مشکلات دهانه رحم یا سایر بیماریها باشد و نباید نادیده گرفته شود.
- بیاختیاری ادرار یا گاز واژن: این مشکلات معمولاً با ورزشهای کف لگن بهتر میشوند اما اگر شدید باشد باید معاینه شوید.
- کاهش شدید میل جنسی که طولانی شود: گاهی بدن مادر به دلیل اختلالات هورمونی نیاز به درمان دارد.
- افسردگی پس از زایمان: این وضعیت یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بر رابطه جنسی است و باید جدی گرفته شود.
در بسیاری از موارد، زنان برای بررسی این مشکلات به بهترین جراح و متخصص زنان در رشت مانند دکتر مهدیه فلاح مراجعه میکنند تا با روشهای تخصصی مشکلات احساسی و جسمی آنان بررسی شود. با توجه به اهمیت سلامت جنسی بعد از زایمان و مشکلاتی که ممکن است اثر منفی بر روی آن داشته باشد، آشنایی با این مشکلات و راهکارهای آنها و همچنین مشاوره با یک متخصص مجرب و حرفهای مانند دکتر فلاح به مادران کمک میکند که بتوانند سلامت جنسی خود را در این دوره از زندگی به بهترین شکل حفظ کنند.
با بهترین جراح و متخصص زنان در رشت در تماس باشید
راههای ارتباطی با دکتر مهدیه فلاح، بهترین جراح و متخصص زنان در رشت:
- شماره تماس:
- واتساپ:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام: