دستگاه تناسلی زنان و سلامت آن در باروری، کیفیت زندگی و پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها نقش حیاتی ایفا می‌کند. در دنیای امروز از روش‌های متنوعی به منظور بررسی مشکلات رحم و درمان آن‌ها در زنان استفاده می‌شود که هیستروسکوپی رحم یکی از موثرترین و کم تهاجمی‌ترین روش‌ها محسوب می‌شود.
در روش هیستروسکوپی از یک دستگاه باریک و مجهز به دوربین استفاده می‌شود که پزشک با استفاده از آن قادر به مشاهده مستقیم بافت داخل رحم به منظور تشخیص مشکلات احتمالی خواهد بود. همین امر باعث شده که هیستروسکوپی یکی از روش‌های مؤثر در حفظ سلامت دستگاه تناسلی زنان محسوب شود.
در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به معرفی هیستروسکوپی رحم بپردازیم و با انواع آن، کاربردها، مزایا و معایب، مراحل انجام و… آشنا شویم.
هیستروسکوپی رحم چیست؟
هیستروسکوپی رحم یک روش پزشکی به حساب می‌آید که با استفاده از دستگاهی به نام هیستروسکوپ انجام می‌شود. هیستروسکوپ یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر مجهز به دوربین و منبع نور است که از طریق واژن و دهانه رحم وارد بدن و حفره رحم می‌شود؛ در واقع این دستگاه امکان مشاهده دقیق داخل رحم توسط متخصص زنان را فراهم می‌کند.
چه زمانی هیستروسکوپی رحم توصیه می‌شود؟
همانطور که اشاره شده هیستروسکوپی رحم یک روش تشخیصی درمانی است که ممکن است در برخی شرایط توسط پزشک متخصص زنان، توصیه شود. از جمله شرایطی که ممکن است پزشک این روش را پیشنهاد دهد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی‌های غیرطبیعی و شدید در دوران قاعدگی
- لکه‌بینی یا خونریزی پس از یائسگی
- ناباروری یا سقط مکرر بدون علت مشخص
- وجود پولیپ یا فیبروم رحمی مشکوک در سونوگرافی
- بررسی و درمان چسبندگی‌های داخل رحمی (سندروم آشرمن)
- برداشتن جسم خارجی (مانند IUD) گیر کرده در رحم
- بررسی شکل و ساختار رحم (مانند رحم دوشاخه یا سپتوم رحمی)
انواع هیستروسکوپی رحم
در مورد هیستروسکوپی رحم باید گفت که این روش به دو هدف مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به همین دلیل آن را در دو نوع تشخیصی و درمانی می‌توان تقسیم‌بندی کرد که هر کدام تفاوت‌هایی در مقایسه با یکدیگر دارند.
- هیستروسکوپی تشخیصی: در این روش، پزشک تنها با استفاده از هیستروسکوپ داخل رحم را مشاهده کرده و مورد بررسی قرار می‌دهد. این نوع از هیستروسکوپی به طور معمول با بی‌حسی موضعی یا بدون بیهوشی انجام می‌شود و مدت زمان آن نیز کوتاه است.
- هیستروسکوپی درمانی: اگر پزشک طی بررسی فضای داخل رحم، مشکل خاصی مانند پولیپ یا فیبروم مشاهده کند، می‌تواند با ابزارهای مخصوص نسبت به برطرف کردن مشکل در همان زمان اقدام کند. این نوع از هیستروسکوپی رحم به طور معمول با بیهوشی سبک یا بی‌حسی نخاعی انجام می‌شود.
مزایای هیستروسکوپی رحم چیست؟
در مقایسه با سایر روش‌های جراحی که برای درمان مشکلات رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد، هیستروسکوپی رحم از مزایای متعددی برخوردار است. از مهم‌ترین مزایای این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کم تهاجمی بودن (نیاز به برش جراحی ندارد)
- دقت بالا در مشاهده مستقیم رحم
- تشخیص دقیق‌تر از سونوگرافی یا عکس رنگی رحم
- امکان درمان همزمان (تشخیص و درمان در یک جلسه)
- کاهش عوارض و خونریزی کمتر نسبت به جراحی باز
- بازگشت سریع به زندگی روزمره (ترخیص در همان روز یا یک روز بعد)
- بهبود و افزایش شانس باروری
مراحل انجام هیستروسکوپی رحم
هیستروسکوپی رحم یکی از مؤثرترین روش‌های تشخیصی و درمانی است که در چند مرحله توسط جراح و متخصص زنان انجام می‌شود. مراحل انجام این روش به شرح زیر است.
آماده‌سازی پیش از عمل
- آزمایش خون و بررسی وضعیت عمومی بیمار
- انجام سونوگرافی رحم
- پرهیز از مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین چند روز قبل از عمل
- اجتناب از رابطه جنسی و استفاده از تامپون در روز عمل
اقدامات حین عمل
- قرار گرفتن بیمار روی تخت معاینه زنان
- وارد کردن هیستروسکوپ از طریق واژن و دهانه رحم
- استفاده از مایعات یا گاز مخصوص برای باز شدن حفره رحم
- بررسی ساختار داخلی رحم و انجام اقدامات درمانی در صورت نیاز توسط پزشک
مراقبتهای پس از هیستروسکوپی رحم
پس از انجام عمل هیستروسکوپی رحم به عنوان یک روش تشخیصی درمانی، رعایت یک سری نکات مراقبتی از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کرده و روند بهبود را تسریع می‌کند. از مهم‌ترین مراقبتهای پس از این عمل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استراحت نسبی در ۲۴ ساعت اول
- پرهیز از رابطه جنسی به مدت ۱ تا ۲ هفته
- اجتناب از استفاده تامپون و شستشوی داخلی واژن
- مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
- مراجعه به پزشک در صورت خونریزی شدید، تب یا احساس درد غیر معمول
عوارض احتمالی هیستروسکوپی رحم
همانطور که گفته شد هیستروسکوپی رحم یک روش کم تهاجمی و ایمن به حساب می‌آید. با این حال ممکن است که مانند هر روش درمانی دیگر دارای یک سری عوارض خفیف و موقتی باشد. از جمله این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرفتگی و درد خفیف شکم مشابه درد قاعدگی
- لکه‌بینی یا خونریزی جزئی
- عفونت رحم (نادر)
- سوراخ شدن رحم (بسیار نادر)
- واکنش به مایعات یا داروهای بیهوشی
مقایسه هیستروسکوپی رحم با سایر روش‌ها
برای تشخیص و درمان مشکلات رحم از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. در جدول زیر می‌توانید مقایسه این روش‌ها با هیستروسکوپی رحم را مشاهده کنید.
| سونوگرافی رحم | روش غیر تهاجمی است اما دقت کمتری نسبت به هیستروسکوپی دارد |
| عکس رنگی رحم (HSG) | اطلاعاتی درباره لوله‌های رحمی ارائه می‌دهد، اما امکان مشاهده مستقیم داخل رحم وجود ندارد |
| لاپاراسکوپی | برای بررسی رحم و تخمدان‌ها از بیرون بکار می‌رود و مکمل هیستروسکوپی محسوب می‌شود |
هیستروسکوپی رحم و باروری
یکی از مهم‌ترین کاربردهای هیستروسکوپی رحم در زمینه ناباروری و درمان این مشکل در زنان است. بسیاری از مشکلاتی که مانع بارداری یا باعث سقط‌های مکرر می‌شوند، با استفاده از این روش قابل تشخیص و درمان هستند. برخی از این مشکلات شامل موارد زیر می‌شوند:
- وجود سپتوم رحمی
- پولیپ و فیبروم داخل رحمی
- چسبندگی رحم
- تغییرات غیر طبیعی آندومتر
با رفع این موانع، احتمال موفقیت در بارداری طبیعی یا روش‌های کمک باروری مانند IVF به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند.
چه کسانی نباید هیستروسکوپی انجام دهند؟
با اینکه هیستروسکوپی رحم یک روش ایمن و کم تهاجمی محسوب می‌شود، اما انجام آن برای برخی از افراد به دلیل شرایطی که دارند، ممکن است با خطر همراه باشد. از جمله افرادی که نباید هیستروسکوپی انجام دهند، شامل موارد زیر می‌شوند:
- زنان باردار
- افراد مبتلا به عفونت فعال لگنی یا واژینال
- افراد فاقد تحمل بیهوشی به دلیل مشکلات قلبی یا ریوی
هیستروسکوپی رحم را می‌توان یکی از مؤثرترین و ایمن‌ترین روش‌ها به منظور تشخیص و درمان مشکلات و بیماری‌های زنان دانست. دکتر مهدیه فلاح به عنوان جراح و متخصص زنان در رشت، با تکیه بر دانش، تخصص و تجربه بالای خود و همچنین بکارگیری تجهیزات پیشرفته و مدرن می‌تواند از روش هیستروسکوپی برای تشخیص مشکلات و بیماری‌های زنان و در صورت نیاز برای درمان آن‌ها اقدام نماید.
جهت هیستروسکوپی رحم با ما در تماس باشید
راه‌های ارتباطی با دکتر مهدیه فلاح، بهترین جراح و متخصص زنان در رشت:
- شماره تماس:
- واتس‌اپ:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام: