یکی از مشکلات شایع که زنان در طول زندگی خود تجربه می‌کنند، عفونت واژینال است که در سنین باروری از شیوع بالایی برخوردار است. هر کدام از خانم‌ها حداقل یک بار در طول زندگی خود عفونت واژینال را تجربه می‌کنند اما در برخی افراد این عفونت‌ها به صورت مکرر و عود کننده بروز پیدا می‌کنند که با نام عفونت واژینال مکرر شناخته می‌شوند.
عفونت واژینال مکرر در زنان یکی از عارضه‌هایی است که می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی‌های مداوم، خارش، ترشحات غیر طبیعی و در موراد شدید باعث بروز مشکلات روحی شود. سوال مهم این است که چرا برخی زنان دچار عفونت مکرر می‌شوند؟ آیا این نوع عفونت‌ها قابل درمان هستند.
در این مقاله قصد داریم با عفونت مکرر واژن آشنا شده و عوامل مستعد کننده، روش‌های تشخیص و درمان این عارضه را مورد بررسی قرار دهیم.
عفونت واژینال مکرر چیست؟
عفونت واژینال مکرر به شرایطی گفته می‌شود که در آن زنان در طول یک سال، بیش از چهار بار یا بیشتر دچار علائم عفونت واژن از جمله خارش، سوزش، ترشح، بوی نامطبوع و درد هنگام رابطه جنسی می‌شوند. این عفونت‌ها به شکلی هستند که به صورت موقت با درمان دارویی برطرف شده اما مجدد عود می‌کنند. عفونت‌های مکرر می‌توانند ناشی از قارچ، باکتری یا انگل‌ها باشند، اما شایع‌ترین علت بروز آن رشد بیش از حد قارچی به نام کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans) است.
علل عفونت مکرر واژن
علل متعددی برای بروز عفونت واژینال مکرر وجود دارد که آگاهی نسبت به این علل از اهمیت زیادی در تشخیص و درمان برخوردار است. از شایع‌ترین علل بروز این نوع عفونت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییرات در تعادل فلور طبیعی واژن: واژن دارای مجموعه‌ای از باکتری‌های مفید به نام لاکتوباسیل‌ها است که محیط اسیدی طبیعی واژن را حفظ کرده و مانع از رشد قارچ‌ها و باکتری‌های مضر می‌شوند. عواملی مانند مصرف آنتی‌بیوتیک، استرس، استفاده از شوینده‌های قوی یا لباس‌های تنگ، می‌تواند باعث از بین رفتن این باکتری‌های مفید شده که نتیجه آن رشد بیش از حد قارچ‌ها و عفونت است.
- استفاده مکرر از آنتی‌بیوتیک‌ها: مصرف طولانی مدت یا بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها تعادل میکروبی بدن را برهم می‌زند. آنتی‌بیوتیک‌ها علاوه بر از بین بردن باکتری‌های بیماری‌زا، باکتری‌های مفید واژن را نیز نابود می‌کنند. در نتیجه، قارچ‌ها فرصت رشد پیدا کرده و باعث بروز عفونت قارچی مکرر می‌شوند.
- تغییرات هورمونی: تغییرات سطح استروژن در دوران قاعدگی، بارداری، شیردهی یا یائسگی می‌تواند محیط واژن را تغییر دهد. در دوران کاهش استروژن (مانند یائسگی)، واژن خشک‌تر می‌شود و احتمال رشد قارچ‌ها افزایش می‌یابد.
- دیابت کنترل نشده: در زنان مبتلا به دیابت، میزان قند موجود در ترشحات واژن افزایش پیدا کرده و این محیط شیرین، شرایط ایده‌آلی برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌کند. در نتیجه عدم کنترل قند خون یکی از علل اصلی عفونت واژینال مکرر است.
- ضعف سیستم ایمنی: سیستم ایمنی بدن نقش مهمی در مقابله با عفونت‌ها دارد. افرادی که به دلیل مصرف داروهای کورتونی، شیمی درمانی یا ابتلا به بیماری‌هایی مانند HIV، سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند بیشتر مستعد عفونت‌های مکرر واژن هستند.
- استفاده از لباس‌های تنگ و پلاستیکی: پوشیدن لباس زیر تنگ و بدون تهویه مناسب، باعث افزایش رطوبت و دمای محیط واژن می‌شود. این شرایط برای رشد قارچ‌ها بسیار مناسب بوده و احتمال عفونت‌های مکرر را بالا می‌برد.
- استفاده از مواد شوینده یا اسپری‌های معطر: برخی خانم‌ها برای بهداشت بیشتر از اسپری‌ها یا ژل‌های خوشبو کننده واژن استفاده می‌کنند. این محصولات با تغییر PH طبیعی واژن، تعادل میکروبی را بر هم زده و باعث تحریک و التهاب می‌شوند.
- تماس جنسی و انتقال عوامل عفونی: برخی از انواع عفونت‌های واژینال از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند. اگر شریک جنسی درمان نشود، عفونت عود می‌کند. همچنین استفاده از کاندوم لاتکس در برخی زنان حساسیت‌زا بوده و باعث التهاب و خارش می‌شود.
- بهداشت نامناسب یا بیش از حد: شستشوی بیش از حد یا کم، هر دو می‌توانند موجب عفونت واژینال مکرر شوند. شستشوی زیاد با صابون یا ژل‌های قوی، باکتری‌های مفید را از بین برده و شستشوی کم نیز زمینه رشد میکروب‌ها را فراهم می‌کند.
انواع عفونت‌های واژینال که ممکن است عود کنند
از جمله انواع عفونت‌های واژن در زنان که می‌تواند منجر به عفونت واژینال مکرر شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت قارچی (کاندیدیازیس): شایع‌ترین نوع عفونت مکرر واژن است که با علائمی شامل خارش شدید، ترشحات سفید پنیری، قرمزی و سوزش واژن قابل تشخیص است.
- واژینوز باکتریایی (BV): در این حالت، باکتری‌های مضر در واژن نسبت به باکتری‌های مفید افزایش پیدا می‌کنند. ترشحات خاکستری یا سفید با بوی ماهی از علائم این نوع عفونت است که در اثر دوش واژینال یا تغییر در فلور طبیعی ایجاد می‌شود.
- عفونت انگلی (تریکوموناس): این نوع عفونت از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود و باعث بروز ترشحات زرد یا سبز رنگ، خارش و التهاب در ناحیه واژن می‌شود.
درمان عفونت مکرر واژن
روش‌های متعددی برای درمان عفونت واژینال مکرر وجود دارد که پزشک متخصص زنان بر اساس تشخیص و شدت و نوع عفونت بهترین روش را انتخاب می‌کند.
درمان دارویی
درمان دارویی عفونت واژینال مکرر بسته به نوع عفونت متفاوت است:
- درمان عفونت قارچی: در این نوع عفونت از داروهای ضد قارچ خوراکی مانند فلوکونازول (Fluconazole)، کرم‌ها یا شیاف‌های واژینال مانند کلوتریمازول استفاده می‌شود. در عفونت‌های مکرر، ممکن است پزشک یک برنامه درمانی طولانی‌مدت تجویز کند.
- درمان واژینوز باکتریایی: در این نوع عفونت آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند مترونیدازول یا کلیندامایسین به صورت خوراکی یا موضعی تجویز می‌شود. در این شرایط معمولاً درمان همزمان شریک جنسی توصیه می‌شود تا از بازگشت بیماری جلوگیری شود.
- درمان عفونت انگلی (تریکوموناس): جهت درمان داروی مترونیدازول یا تینیدازول به صورت خوراکی برای هر دو طرف (زن و مرد) تجویز می‌شود.
درمان با پلاسما DBD
یکی از جدیدترین و مؤثرترین روش‌ها برای درمان عفونت واژینال مکرر، استفاده از پلاسما DBD است. این روش با استفاده از انرژی پلاسما (نوعی گاز یونیزه شده) بدون نیاز به جراحی یا دارو انجام شده که می‌تواند باکتری‌ها و قارچ‌های مقاوم را از بین ببرد. از مهم‌ترین مزایای درمان با پلاسما DBD می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بدون درد و بدون نیاز به بی‌حسی
- عدم وارد شدن آسیب به بافت‌های سالم
- ترمیم سلول‌های مخاطی واژن
- کاهش التهاب، خارش و ترشحات
- پیشگیری از عود مجدد عفونت‌ها
- افزایش سلامت عمومی واژن و بهبود روابط جنسی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بیش از چهار بار در سال دچار علائم عفونت واژن می‌شوید یا ترشحات و خارش شما با درمان‌های معمول بهبود نمی‌یابد، لازم است به پزشک مراجعه کرده تا علت زمینه‌ای را بررسی کند. در برخی موارد، عفونت مکرر می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، ضعف ایمنی یا تغییرات هورمونی باشد.
به منظور تشخیص دقیق عفونت واژینال مکرر و انتخاب بهترین روش درمان بر اساس نوع عفونت و شدت علائم، مراجعه به پزشک متخصص زنان مجرب مانند دکتر مهدیه فلاح از اهمیت زیادی برخوردار است. دکتر فلاح به عنوان جراح و متخصص زنان در رشت با تجربه و تخصص بالای خود و همچنین استفاده از جدیدترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات، عفونت واژینال در زنان را تشخیص داده و بر اساس نوع عفونت و شدت علائم بهترین روش را برای درمان انتخاب و اجرا نماید.
جهت درمان عفونت واژینال مکرر با ما در تماس باشید
راه‌های ارتباطی با دکتر مهدیه فلاح، بهترین جراح و متخصص زنان در رشت:
- شماره تماس:
- واتس‌اپ:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام: